جمعه، 10 فروردین 1403| 29 March 2024

چشمه ی بوتک، زمزم زندگی

۱۴۰۱/۰۴/۲۲ ۱۷:۳۲ چاپ کدخبر: 18411

آفتاب ایلام |چشمه بوتک نامی آشنا و آیتی ازخداست که بر بام ۱۹۳۰متری کبیرکوه ومشرف بردوشهرستان دره شهر و آبدانان واقع شده ودر باور مردمان این مناطق ازشهرت و محبوبیت وقداست زیادی برخورداراست وخاطر شیرین وسیمای رنگینش درذهن زنان و حافظه مردان وایلام گردان جلوه گری میکند.



به گزارش آفتاب ایلام

(تعریف واژه ی *بوتک*)

*بوتک* یا *بوته* درمحاورات منطقه ای یعنی اصل و نسب و ریشه و رابطه ی اولیه ی هرچیز و یا هرکس.

البته در لهجه ها وخورده فرهنگ های بومی، به سَروَن و لَچک زنان نیز بوتک گفته می شود.

*(موقعیت جغرافیایی بوتک*)

کبیرکوه با *(۱۸۰) کیلو متر طول ، بخشی از رشته کوه زاگرس است که از غرب کنجا نچمِ شهرستان مهران آغاز و با (۹۵۰۰) کیلومتر مربع به رودخانه کرخه* در الوار گرمسیری خوزستان منتهی می گردد.

برتارک این یال بی مثال و در فاصله ی *(۲۵)* کیلومتری ودرکمرکش سخت و سینه سوزِ شمالِ شرق آبدانان وجنوب شرق دره شهر ودرارتفاع *(۱۹۳۰)* متری از سطح دریا چشمه ای جوشان چون خورشیدی خروشان بر بلندای این رشته کوه بزرگ جلوه گری می کند
که پیشینیان ما آن را *بوتک* نام نهاده اند به طوری که توصیف آن قبل از دیدن شنیدنی است.

*(اهمیت چشمه ی بوتک)*

بوتک کتاب نا مکتوبی است که هویت ملی و سنن ساز نده‌ی اجتماعی و پیوند و همراهی اقوام و نیاکان ما مدیون و مرهون آن می باشد.
چشمه ای خنک و گوارا با کوله باری از حماسه سرایان ویادگاران دوران های دور و شاهنامه ی مردمان کرد و لر و لک با پایگاهی سترگ و جایگاهی قشنگ
خردورزانه و احسان انسانی گذشتگان این دیار دامنه دار را تداعی وتکرار می کند.

دست دهش بوتک در هنگام کمال وموسم زوال طبیعت برگ سبز و سیب سرخ خالق هستی بخش را تقدیم خسته دلان بسته دهان می نماید.

*(توصیف توبک)*

بوتک چون گلستانی درکویر و بسان خاتمی برنگین کبیرکوه می درخشد وصلابت و زیبا ییش مسیر صخره ای وسخت گذر آن را آسان ونیروی مضاعفی به طالبان وهمرهان جلوه های طبیعی آن عطامی کند.

وجود گل های رنگارنگ برسیمای سنگ های سنگ وقشتگ و غزلخوانی پرندگان خوش الحان درمسیر پیمایش به دلدادگان این زمزم زندگی خوش آمد گفته ودر عین غرور و سرافرازی به میهمانان خود درس فروتنی وافتادگی را می آموزد.

*کَنیِ بوتک* گذشته از قدمت وقداستِ محلی خود، برسریر سخاوت وسفره ی ضیافت به تنهایی یکی از آیات الهی و معجزات آسمانی است زیرا برخلاف همه ی چشمه ها که درفرودستِ کوه ها وقله های قدر می جو شند بوتک بر فرادست و شاخ کَوَر می خروشد و عظمتِ خالق خویش را تبیین می کند.
*(بوتک دراعتقادات اجتماعی)*

این چشمه که بهسازی آن به *(۸۰ )* سال قبل توسط بزرگانی ازطوایف سادات، بیری، چناری، سلاورزی، کولیوند وپیرانی برمی گردد.

دراعتقادات مردمان آبدانان ودره شهر دارای قدر و قداست ومنزلت خاصی است و آب گوارای آن شفابخش امراض ونجا تبخش بیماران تلقی گردیده ونوعی سوغات شیرین و فاخر به حساب می آید.

*(ویژگی های بوتک)*

از ویژگی های شگرف واعجاز گونه ی چشمه ی بوتک این است که در تابستان های بسیار گرم، آب آن سرد و در زمستان های خیلی سرد، آب آن گرم می شود و همچنین در نفس گیرترین سال های خشک و کم باران و اخم آسمان و اوج بی آبی کَنیِ بوتک غم به ابرو نیاورده وسخاوتمندانه با اشک عزت و رسم جوانمردی رهگذران وکوهنوردان را درکلبه ی کرامت خود نوازش و حیات جانداران وجانوران کوهستان را هم تضمین می کند.

*(بوتک وبختیاران و والیان دوران)*

جذبه ی معنوی و رسم دلبری بوتک به قدری سِحر انگیز و دلاویز است که روزگاران متمادی خوانین وحکام و امرای زمانه در فصول گرم سال خدم وحشم را به حال خویش رها کرده وهمراه با ندیمان ونوکران ودلبران رنج سفر را تحمل و در حریم این بهشت برین اتراق نموده و از نسیم جاودان، گوشت شکاران و عسل درختان بوتک ارتزاق نموده اند.

حضور و حلاوت این چشمه سارِ صادق در زندگی مردم آن ها را از کُنهِ وجود به این آب ارادت و اکسیرِعشق وابسته کرده است.

*(بوتک در نگاه گردشگران )*

یکی از طبیعت گردان کوهنورد در پیوند با این موضوع می گوید؛

*بوتک* را باید دید و از آب حیات بخشش نوشید تا متوجه شد که او در کِسوت کعبه ی کوهنوردان و آرمان طبیعت گردان همواره میزبان ایرانگردانی از تهران، اصفهان، لرستان وخوزستان است که درجوار آن خستگی را از تن و کسالت را از روح برون کرده و این شاهکار طبیعی را تحسین می کنند.

*یعقوب محمدی*
یکی از همیاران فعال طبیعت افزود؛
درچندین دهه قبل خیرینی چون *مرحومان میرویس عبدالهی* *وعبدالمحمد حائری* و با اتفاق اقوام و برادران و دوستان خود در اقدامی شگفت و طاقت فرسا و با استفاده از کندهای بسیارسنگین آبشخوری محکم و همرنگ طبیعت برای این چشمه احداث کردند.
به قدری جذاب و چشم نواز بود که علاوه بر آسان شدن آب خوری احشام وحیوانات و پرندگان وخزندگان به یک مکان دیدنی برای تفرجگران وعکاسان و هنرمندان حرفه ای نیز تبدیل شده بود اما شوربختانه درچند سال اخیر عده ای آدم نما با ابزار جهل و نادانی این آبشخور باستانی را تخریب ونابود کردند.

یکی دیگر از طبیعت دوستان آبدانانی معتقد است که چشمه سار بوتک بعنوان یکی از شاهکارهای خلقت و نوادر ناب روزگار مطرح هست که بواسطه ی ساختار شکلی، عوارضِ طبیعی، فراز و فرودهای پیرامونی ونا همواری های ظاهریش تاکنون به تسخیر انسان های حریص وتخریب گر درنیامده و به همین خاطر حقابه ی زیست محیطی نیز به نحو مطلوب در آن مراعات شده وهمچنان نقطه ی امن ومشترک وآرامگاه جانوران وسایر تشنه لبان است.

*رضا رشیدی*
از دوستداران طبیعت
تصریح کرد؛ این چشمه ی چشم نواز و سمفونی خوش آواز، نماد ونشانه ی یک ذخیره گاه مهم آبی است که به علت تراکم ناپذیری مایعات از لایه های درون زمین وسنگواره های عمیق خود را به سطوح بالائی رسانده وسال های متمادی وقرن های بی شماری است که برگ سبز و بار خوش رنگش را تقدیم آسیب دیدگان می کند و در طول شبانه روز سفره ی سخاوتش جانِ جانداران را صفا بخشیده و حیاتِ آن هارا تضمین می کند.

*سید عظیم متقی* ازعکاسان خِبره ی شهرستان آبدانانِ استان ایلام نیز در توصیف کنی بوتک اظهار داشت؛
گردشگران و طبیعت دوستانِ دو شهرستان دره شهر و آبدانان؛ هر هفته ازسر علاقه و ارادت با عبور از شیب تند و گردنه هایی سخت و صعب کبیر کوه خود را به این نقطه ی ناهموار و نیک نگار می رسانند و با تناول از قطرات عمر افزای چشمه ی بوتک جان تازه ای گرفته وبا صحنه های شیرین وخاطره انگیز انبان خود را از تحفه ی بوتک پر کرده وبرای دوستان خود هدیه می برند.

*(سیمای بوتک درآئینه اکابر)*

*حاج خزئل عبدالهی پور* از بزرگان طایفه ی بیری واز دامداران وقت منطقه ی بوتک گفت؛

موقعیت چشمه ی مذکور به واسطه ی قرارگرفتن در پرتگاه طبیعی و ارتفاع *(۱۵)* متری ازسطح زمین قابل استفاده برای انسان ها و حیوانات و احشام نبود و جز پرنگان وحشی دیگر جانداران از آن بهره ای نمی بردند.

وی افزود؛ درسال *(۱۳۳۵)* با تلاش شبانه روزی تعداد *(۲۵)* نفراز عشایر منطقه از جمله اقایان؛ عسگر و بیگلر عبدالهی پور، خان منصور چشنوار، کاظم ومصطفی حیدری، رضاخان قبادی و صفی بساطی و استفاده از انبوهی آتش جهت تخریب صخره های بزرگ موفق به احداث و اصلاح راه دست رسی و نصب آبشخور چوبین بر چشمه ی بوتک به منظور استفاده ی احشام ، انسان، وحوش وحیوانان اهلی و وحشی شدیم.

*حاج سید میرحسین عبدالهی از بزرگان سادات و از دامداران با سابقه ی آبدانان نیز گفت*؛

چشمه ی بوتک از گذشته های بسیار دور بر نقطه ی اوج کبیر جاری است و مسافران ، راهگذران، کوهنوردان، دامداران وعشایر دو شهرستان دره شهر و آبدانان از آن استفاده می کنند و بخاطر این نعمت بی نظیر و این رحمت بی بدیل الهی خدای سبحان را شاکر و شکر گذارند.

وی اضافه کرد؛ در دوران های بسیار دور علاوه بر استفاده های احشام و عشایر، تعدادی از همجواران این چشمه با هدایت سرریز آب آن مزارع پائین دست را نبز مشروب و به تولید انواع سیفی جات و میوه های فصلی نیز اقدام می کردند.

*نگارش؛ سیدحرمت الله موسوی مقدم*.

همرسانی کنید:

نظر شما:

security code

کلیه حقوق این پایگاه متعلق به وب سایت خبری آفتاب ایلام است و استفاده از اخبار و محتوا با ذکر منبع مجاز است
طراحی و پیاده سازی توسط: بیدسان